‘Mijn oom is uit nieuwsgierigheid gestorven,
hij vroeg zich af wat men hem hierna bood.
Hij kon niet langer wachten, op een morgen
was hij dood’. (Annie M.G. Schmidt)
Het zijn van die zinnen waarvan ik zou willen dat ik ze zelf geschreven had. Van die zinnen waar ik drie uur lang naar zou kunnen kijken zonder dat het me verveelt. En dat is volgens mij het belangrijkste wat ik kan zeggen over waar schrijven begint: bij lezen. En bij de eindeloze fascinatie voor mensen die het zo goed kunnen dat je na jaren oefening nog niet het idee hebt dat je erbij in de buurt komt.
Voor mij begon het met Annie MG Schmidt, al kan ik niet zeggen dat ik op mijn vierde het vakmanschap bewust herkende. Voorgelezen worden, later zelf lezen. Na Annie kwamen Dick Laan en Thea Beckman, Jan Terlouw en Astrid Lindgren. Later kwam het zingen erbij, waardoor taal, melodie, ritme en rijm steeds meer verweven raakten. Ook daar was Annie van de partij, maar ook Ted van Lieshout, Willem Wilmink, Drs. P., Kees Torn, Acda en de Munnik, Brigitte Kaandorp, de musicalhertalingen van Martine Bijl en Daniël Cohen. En ok, Jason Robert Brown, want misschien is het ultieme vakmanschap wel dat je tekst zo met de muziek samenvalt, dat het echt onvertaalbaar is. Inspiratie komt ook uit mensen en de taal van het dagelijks leven. In mijn dagelijks werk als GZ-psycholoog spelen woorden vaak net zo’n grote rol als wat niet wordt gezegd.
Maar naast inspiratie is het een kwestie van doen. Via kinderlijke rijmschema’s en steeds uitgebreidere Sinterklaasgedichten naar drakerige pubersonnetten over niet-beantwoorde liefdes. Versjes voor een schoolwerkstuk, essays, liedjes voor gelegenheden. En zo kwam het dat ik in 2012 samen met Arjan van Baest de musical ‘Lady in the Dark’ (Moss Hart, Ira Gershwin en Kurt Weill) hertaalde. Vier jaar later schreven we samen onze eerste eenakter Mingo voor hetzelfde theatergezelschap. En vele langere en kortere liedjes en producties volgden.
Thomas’ Passie is binnen dat kader wel één van de meest grote projecten. Peter nam de bewonderenswaardige taak op zich om zich maanden in te graven in literatuur over gnostiek, het leven van Jezus, het evangelie van Thomas, de liefde van Maria Magdalena en alle hele en halve waarheden daar omheen. Hij heeft dit omgezet naar een spannend verhaal over trouw, verlies, visie en macht. Aan mij de schone taak om dit verhaal verder tot leven te laten komen in liedteksten. Mijn belangrijkste focus hierbij was om vooral de onderlinge dynamiek, en de interne psychologie van de personages zelf te verbeelden. Niet heel ongebruikelijk voor een psycholoog, en wat u straks ziet op het toneel is hopelijk net zo veelzijdig als wat klinkt in mijn praktijk. Soms toegankelijk in gesloten vormen en duidelijk rijm, soms zo onnavolgbaar als de menselijk geest zelf.
‘Doe nooit wat je moeder zegt, dan komt het allemaal terecht’
Misschien heeft Jezus ook wel naar Annie geluisterd.